Қазақстанның батысындағы күрделі геологиялық жағдай, мұнайдың тереңде орналасуы, жоғары қысым, сондай-ақ, табиғаттың қаталдығы мұнай-газ саласының қамтушы мамандары мен қамтушы компаниялардың отандық жұмыс тәжірибесін әлемнің түрлі елінде бәсекеге қабілетті етеді. Осы ретте пайдалы қазбаларды өндірудегі күрделі шарттарды ескерсек, мұнай-газ саласындағы кез келген халықаралық компанияның жемісті ынтымақтастыққа негізделген өз талаптары бар. Tengrinews.kz Қазақстанның жетекші мұнай өндіруші компаниясы - "Теңізшевройлмен" (ТШО) бірлесе отырып, "Бизнес-мектеп: Ірі мұнай-газ саласына қамтушы болудың жолы қандай?" атты арнаулы жоба аясында қазақстандық қамту және "CT-KZ" сертификатын қалай алуға болатыны туралы әңгімелемек.
Ең алдымен, ТШО-ның қамтушыларға қоятын жоғары талаптары Теңіз кен орнының технологиялық тұрғыдан әлемдегі ең күрделі кен орындарының бірі болуымен байланысты. Кеніш ұзындығынан 20, енінен 21 шақырым аумақты алып жатыр. Теңіз - әлемдегі ең терең алып мұнай кен орындарының бірі болып саналады, оның жоғарғы мұнайлы коллекторы 5 000 метрден астам тереңдікте. Сағалық жоғары қысым мен мұнай құрамында күкіртсутектің болуы Теңізді әлемдегі ең күрделі кен орындарының біріне айналдырады. Сондықтан да, Теңіз нысандарында қауіпсіздік техникасына ерекше назар аударылып қана қоймайды, қадағалаланады. Соған сай, қызметкерлерді ғана емес, әлеуетті серіктестерді де мұқият таңдайды.
ТШО импорт алмастыруға жағдай жасау мақсатында оқшаулау үшін басымдыққа ие тауарлардың бесеуін анықтады, олар: ілмекті арматура, ернемектер/фитингтер, қысыммен жұмыс істейтін ыдыстар, бақылау-өлшеу аспаптары мен электр жабдығы. Сондай-ақ, Қазақстан ішінде өндіру үшін, жоғары әлеуетке ие тауарлар мен қызметтердің 50-ден астам түрі айқындалды. 2021 жылы жоғары вольтты және оптикалық-талшықты кабельдер шығаратындардың, төмен вольтты қозғалтқыштарды жөндеу, газ турбиналарын күтіп ұстау және тексеріс жүргізушілердің біліктілігін анықтау аяқталды. 2022 жылы қазақстандық тауар өндірушілердің кабельдік науалар, шар тәрізді крандар, тарату қораптары, құбыр обтюраторлары, жоғары вольтты қосалқы станциялар, бұрғылау бұрандаларын жөндеу/дайындау, өрт сөндіру көліктері және өрт сөндіру баллондары сияқты өнімдер бойынша техникалық сапасын анықтау жүргізіледі.
бұрғылау бұрандаларын жөндеу,
бұрғылау бұрандалары
талшықты-оптикалық кабель,
қосқыш қораптар,
қашықтан басқару станциялары,
қосалқы станциялар,
жоғары кернеулі кабель,
төменгі кернеулі панельдер
құбыр байламы,
жылу алмастырғыш,
төмен кернеулі қозғалтқышты жөндеу,
жоғары кернеулі қозғалтқыштарды жөндеу
өрт сөндіру машинасы,
жіксіз сызықтық құбырлар,
кабельдік науа,
фланецтер,
ауа өткізгіштер,
қорғаныс аяқ киімі,
оқшаулағыш материалдар,
айналмалы бітеуіштер,
бұрғылау ұңғымаларына арналған пластикалық
жабындар,
түйреуіштер,
болттар,
бекіту арматурасы.
"Қазақстандық қамту" дегеніміз не және "CT-KZ" сертификатын қалай алу керек?"
Компанияның сатып алу жоспары Tengizchevroil.com сайтында жарияланған
Қауіпсіздік және экологиялық стандарттарКлиентке бейімделуІрі жобаларда сенімді жұмыс тәжірибесіҚаржылық тұрақтылықХалықаралық сапа стандарттары және басқару жүйелеріБәсекеге қабілетті бағамен сапалы өнімдер және қызметтерЕгер қамтушы осы стандарттарға сәйкес келетініне сенімді болса, онда ол SEOI (seoi.tengizchevroil.com) порталына тіркелуі керек. Бұл "Теңізшевройлдың" әлеуетті серіктестерінің базасы, ол ТШО-ға қажеттілік туындаған жағдайда тауарлармен және қызметтердің әлеуетті қамтушыларды таңдауға мүмкіндік береді.
Егер сіз тізімге ілікпесеңіз, онда ТШО өткізетін семинарлар мен форумдарға қатыса отырып, үйренуге мүмкіндігіңіз бар және өз дағдыларыңызды шыңдай аласыз. Тиісті ақпараттарды компанияның ресми сайтынан таба аласыз.
Әлеуетті серіктестерді бағалау кезінде компания қамтушылардағы тауарлардың отандық сипатына ерекше назар аударады. Әрбір тендерде ұсынылған материалдардың мазмұнында отандық үлес салмағын реттейтін шарттар айқындалады. Егер сіз ТШО-ның барлық талабына сәйкес келмейміз деп есептесеңіз, қамтушыларды дамытудың қолжетімді бағдарламаларына назар аударыңыз.
Жоғары вольтты және төмен вольтты электр қозғалтқыштарын жөндеу
Қалдықтарды кәдеге жарату және қайта өңдеу
Қазақстандық қамту - бұл "Қазақстанда жасалған" жұмыстар, тауарлар немесе қызметтер. Бұл - импортты алмастыру, яғни инвесторлар жобамен жұмыс істегенде отандық шикізат, жабдықтар мен мамандардың үлесі жоғары қазақстандық компанияларды жұмысқа шақырады.
ТШО үшін жергілікті бизнеспен берік іскерлік қатынастарды дамыту және қолдау өте маңызды. Соңғы жылдары компаниядағы қазақстандық қамту тұрақты өсуде. ТШО-ның 1993 жылдан 2022 жылдың ІІI тоқсанына дейін қазақстандық қызметкерлерге, отандық өндірушілердің тауарлары мен қызметтеріне және қамтушыларға төлеген төлемдері мен мемлекеттік бюджетке аударған салықтарын қоса алғанда, Қазақстан Республикасына тікелей төлемдері 172 миллиард АҚШ долларынан асты. ТШО қазақстандық қамтудың ең жоғары үлесіне қол жеткізу үшін өз жобаларына жергілікті өндірушілерді тартуды жалғастырып жатыр.
Отандық тауар өндіруші болу үшін компанияның "СТ-KZ" формасы бойынша куәлігі болуы тиіс. Бұл құжат тауардың шығарылған елі Қазақстан Республикасы екенін куәландырады. "CT-KZ" формасындағы тауардың шығу тегі туралы сертификат 2009 жылы енгізілді. Оны Қазақстандағы импорттық мәмілелер үшін қолданады. Сертификаттарды өңірлік кәсіпкерлер палаталарында 14 облыста, сондай-ақ республикалық маңызы бар қалаларда ресімдейді.
Мұнай-газ саласының сарапшысы Асылбек Жакиевтің айтуынша, сертификат алу үшін ішкі айналымға тауардың шығу тегі туралы сараптамадан өту қажет. Сараптама шарттық негізде жүргізіледі. Бұл ретте өтініш беруші сараптама ұйымын өз бетінше таңдай алады.
Сараптама жүргізу және актіні беру мерзімі өтінім тіркелген кезден бастап бес жұмыс күні ішінде жүргізіледі.
Өтініш берушінің заңды мәртебесін растайтын құжаттар (заңды тұлғалар үшін - заңды тұлғаны мемлекеттік тіркеу (қайта тіркеу) туралы анықтама, заңды тұлғаның филиалын немесе өкілдігін мемлекеттік тіркеу туралы анықтама, жарғы, заңды тұлғаның филиалын немесе өкілдігін мемлекеттік тіркеу туралы ереже, жеке кәсіпкерлер үшін - патент немесе жеке кәсіпкердің куәлігі) жылына 1 рет ұсынылады;
Тауардың шығу тегін растайтын құжаттардың түпнұсқасы мен көшірмесі (тауарды өндірушімен немесе тауарды сатып алуға арналған шарт, жүкқұжаттар, шот-фактуралар, тауарды тасымалдау туралы құжаттар);
Қызмет түріне лицензияның түпнұсқасы мен көшірмесі (егер қызмет түрі лицензиялауға жататын болса);
Тауарды жеткілікті дәрежеде қайта өңдеу өлшемін айқындау үшін құжаттар (тауар өндірісінде пайдаланылатын шикізаттың және (немесе) құрамдас бөліктердің құнын растау үшін, шикізатты жеткізуге арналған шарттар және (немесе) шот-фактуралар және (немесе) жүкқұжаттар, оларға сәйкес тауар өндірілген нормативтік техникалық құжаттардың тізбесін қоса бере отырып, технологиялық операцияларды сипаттайтын құжаттама, мәлімделген тауарды өндіруге арналған жабдықтардың тізбесі, өндірістік үй-жайға құжаттар, лауазымдары және (немесе) мамандығы көрсетілген қызметкерлердің тізімі, пайдаланылатын шикізаттың немесе шетелде шығарылған компоненттің құнын ескере отырып, "франко-зауыт" бағасы шарттарында дайын өнімнің құнын есептеу);
Өтінім берілген өнім атауларының мемлекеттік тілдегі тізімі;
Қойманың мекенжайы көрсетілген қоймадағы тауардың бар-жоғы және саны туралы қойма анықтамасының түпнұсқасы және көшірмесі немесе сериялы өндірілген тауарды шығарудың жоспарланған жылдық көлемі туралы анықтама;
Өтініш берушінің мүдделерін білдіретін сенімхаттың түпнұсқасы және көшірмесі;
Жеміс-көкөніс өнімдері үшін: Қазақстан Республикасының тиісті аумақтық бірлігіне сай жергілікті атқарушы органның көрсетілген аумақта өнімнің мәлімделген партиясын өсіру туралы растау-анықтамасының түпнұсқасы мен көшірмесі және өндірушімен жасалған шарт, тауарды өндірушімен жасалған шарттың түпнұсқасын немесе нотариалды куәландырылған көшірмесін міндетті түрде ұсына отырып, тауарды сатып алу шарты.
«Рұқсаттар және хабарламалар туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 1, 2 және 3-қосымшаларына сәйкес рұқсат немесе хабарлама. Қосымшалармен толығырақ мына сілтеме бойынша танысуға болады
Қазақстан Республикасының премьер-министрдің орынбасары – Қазақстан Республикасының Индустрия және жаңа технологиялар министрінің міндетін атқарушының 2014 жылғы 8 шілдедегі № 257 бұйрығымен бекітілген (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 9665 болып тіркелген) тауардың шығу тегін растайтын құжаттар, құжаттардың 3 тізімі, 3-тармақтың 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21 және 22 тармақшаларына сәйкес құжаттар.
Мысалы, 2-тармақшада былай делінген: "Қазақстан Республикасының жер қойнауынан не аумақтық теңізде (Қазақстан Республикасының өзге де су айдынында) немесе түбінен өндірілген пайдалы қазбаларға, минералдық өнімдерге, жер ресурстарына өндіруге арналған лицензияның көшірмесі немесе жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартты немесе жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартты немесе сенімгерлік басқару шартын тіркеу туралы актінің көшірмесі беріледі (жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартты құжаттарды жылына 1 рет)". Барлық құжаттардың тізімін мына жерден көруге болады
Өткен тоқсанға жеке табыс салығы және әлеуметтік салық бойынша декларация (200.00-форма), алдыңғы жартыжылдықтағы шағын кәсіпкерлік субъектілері үшін қысқартылған декларация (910.00-форма), бірыңғай жер салығын төлеушілер үшін декларация (920.00-форма) және (немесе) еңбек шарттары, соңғы үш айдағы қызметкерлердің табыстарынан міндетті төлемдерді төлеу туралы құжаттар (осы Қағидалардың 24-тармағы 2-тармақшасының екінші және үшінші абзацтарында көзделген жағдайларда:
Мәліметтер сәйкес келмеген жағдайда өтініш беруші Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 4-тарауына сәйкес ресімделген және қызметкерлердің тізімін нақты растайтын еңбек шарттарын ұсынады.
Мемлекеттік тіркелген сәттен бастап қызметін қысқартылған тәртіппен жүзеге асыратын өтініш беруші алты айдан кем жүзеге асырған жағдайда, қызметкерлердің тізімін нақты растау үшін "салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасы Кодексінің 38-тарауына сәйкес соңғы үш айдағы жеке тұлғалардың табыстарынан төленетін міндетті төлемдердің біріне ақы төленгені туралы құжаттар ұсынылады.
"CT-KZ" формасындағы тауардың шығу тегі туралы сертификаттың қолданылу мерзімі тауардың шығу тегі туралы сараптама актісінің қолданылу мерзіміне байланысты берілген күннен бастап 12 немесе 36 айды құрайды.
Құжаттың түпнұсқалығын atameken.kz сайтында "Тауардың шығу тегі туралы сертификаттардыңреестрі" бөлімінде тексеруге болады.
